Deinstytucjonalizacja usług społecznych to proces stopniowego odchodzenia od instytucjonalnych form wsparcia na rzecz usług świadczonych w środowisku lokalnym. Raport analizuje gotowość polskich instytucji do wdrażania tych zmian, uwzględniając zarówno perspektywę pracowników instytucji, jak i odbiorców usług. Badanie pozwala określić wyzwania, jakie stoją przed samorządami, organizacjami społecznymi i podmiotami publicznymi w tym zakresie.
Wyniki pokazują, że choć odbiorcy usług dostrzegają wartość wsparcia środowiskowego, nie chcą całkowitej rezygnacji z placówek całodobowych. Instytucje pomocy społecznej deklarują gotowość do zmian, ale brakuje im zasobów finansowych i kadrowych, a ich pracownicy często nie mają wystarczającej wiedzy na temat deinstytucjonalizacji. Dodatkowym wyzwaniem jest niski stopień cyfryzacji usług oraz brak spójnej strategii na poziomie lokalnym.
Słabe zaangażowanie samorządów i niewystarczająca współpraca międzysektorowa dodatkowo spowalniają proces. Wiele gmin nie traktuje deinstytucjonalizacji jako priorytetu, co skutkuje brakiem spójnej polityki wdrażania zmian. Kluczową barierą pozostaje również wykluczenie cyfrowe, które utrudnia rozwój e-usług mogących ułatwić dostęp do wsparcia.
Raport podkreśla, że skuteczna deinstytucjonalizacja nie powinna polegać na likwidacji placówek całodobowych, lecz na stopniowym rozwijaniu i dostosowywaniu usług do realnych potrzeb odbiorców. Wymaga to stabilnego finansowania, podnoszenia kompetencji kadr oraz budowania świadomości społecznej, aby stworzyć elastyczny system wsparcia, gwarantujący wysoką jakość i dostępność usług.